بررسی عملکرد رسانه ملی در بحران های اجتماعی - سیاسی یک دهه گذشته با هدف ارائه الگوی مطلوب مدیریت بحران (بر اساس دیدگاه مدیران ارشد سازمان)

بحران‎های اجتماعی ـ سیاسی در تمامی کشورها و خصوصا کشورهای جهان سوم همواره خودنمایی می‎کنند و موضوع مدیریت این بحران ها از اهمیت خاصی برای مسئولان و دولتمردان برخوردار است. کشور ما نیز بنا به موقعیت ژئوپلتیک خود و دیگر عوامل موثر جزو کشورهای بحران خیز از این حیث محسوب می‎شود. صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران با توجه به جایگاهی که در نظام دارد یکی از بازیگران اصلی در مهار بحران‎های اجتماعی- سیاسی محسوب می شود که انتظارات فراوانی از آن از سوی جامعه و مردم وجود دارد، بنابراین دستیابی به یک الگوی جامع و کارآمد جهت مدیریت بحران‎های یاد شده توسط رسانه ملی بسیار حائز اهمیت است و گام اول در این میان بررسی عملکرد صدا وسیما در بحران‎های مزبور در سال های گذشته است. با توجه به ماهیت تحقیق از روش پیمایشی برای بررسی موضوع تحقیق استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه مدیران ارشد سازمان شامل معاونین، قائم مقام های آنها، مدیران مراکز مستقل و استانی و مدیران شبکه های صدا و سیما است که تعداد آنها 75 نفر می باشد. با توجه به محدود بودن جامعه تحقیق ، کل جامعه آماری مورد مطالعه قرار گرفته است. داده های اصلی تحقیق به روش میدانی و با استفاده از پرسشنامه بسته پاسخ با مقیاس لیکرت جمع آوری شده اند. آزمون روایی پرسشنامه به روش صوری و پایایی آن پس از انجام تغییرات و اصلاحات لازم در پرسشنامه و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ آن 87 درصد بدست آمد. در تجزیه و تحلیل داده های تحقیق از هر دو روش آمار توصیفی و استنباطی بهره گیری شده است. نتایج بدست آمده از آزمون دو جمله ای نشان داد عملکرد صدا و سیما در دو مرحله مقابله با بحران و بازیابی جامعه پس از بحران قابل قبول بوده، لکن در مورد پیش بینی، پیشگیری و یادگیری از بحران عملکرد مناسب نداشته است. نتایج حاصل از آزمون تحلیل واریانس نیز نشان می دهد که از دید پاسخ دهندگان پیش بینی بحران مهمترین مرحله از بین مراحل پنجگانه مدیریت بحران می‏باشد. همچنین نتایج مصاحبه های انجام گرفته با 12 نفر از خبرگان مدیریت بحران در صدا و سیما بیانگر اینست که پیش بینی، پیشگیری و یادگیری جزو وظایف و کارکردهای اصلی رسانه ملی در مدیریت بحران‎های اجتماعی- سیاسی می باشد. تحلیل مصاحبه های انجام گرفته به روش کیفی نشان داد که الگوی مطلوب مدیریت بحران در صدا وسیما یک الگوی دوازده مرحله ای است که به ترتیب شامل پیش بینی، پیش گیری، یادگیری، هشدار و مصونیت، بسیج منابع، پاسخگویی سریع، امداد، عملیات ویژه، مهار، بازیابی، بازسازی و یادگیری می باشد.